Stress is een term, die iedereen kent en iets wat ons vaak bezighoudt. In veel bladen en nieuwsbrieven is er meestal wel een stukje over te vinden. Ook een aantal collega’s houdt zich bezig met dit onderwerp als stress- of burn-outcoach. De laatste jaren komen onderzoekers er steeds meer achter, dat stress de oorzaak is van heel veel klachten. Vandaar dat er allerlei alarmbellen zijn gaan rinkelen.
Degenen die vaak naar National Geografic Wild of Animal Planet kijken, kennen vast de beelden van een groep leeuwen die op een zebra jaagt. De zebra vlucht, de leeuwen rennen achter hem aan. Ze willen allemaal overleven. Zodra de leeuwen de tegenstribbelende zebra hebben gepakt, opgegeten en in de zon liggen te luieren, is hun stressniveau al lang weer naar normaal gedaald. De kudde zebra’s is weer gaan grazen alsof er niets gebeurd is en ook daar is het stressniveau normaal.
Ook wij ondervinden (dagelijks) de invloed van de stresshormonen adrenaline en cortisol.
Zodra er iets onverwachts gebeurt waar we niet gelijk raad mee weten of het antwoord op hebben, wordt er via de hersenen een seintje gegeven aan de bijnieren dat het hormoon adrenaline nodig is. Dit hormoon zorgt voor de eerste hulp bij gevaar. We worden alerter, ruiken en zien beter om ons goed voorbereiden. Ons vecht-vlucht-bevriessysteem wordt hiermee helemaal in gereedheid gebracht, omdat we snel moeten kunnen rennen of terugvechten. In sommige gevallen kun je ook aan de grond genageld staan van schrik.
Als deze situatie iets langer duurt, omdat we nog steeds niet weten wat er gaat gebeuren, wordt het hormoon cortisol aangemaakt. Die zorgt er voor dat we lange tijd in de stressvolle situatie kunnen overleven en dat sommige belangrijke functies worden geremd. Zo wordt onze spijsvertering op een laag pitje gezet, het immuunsysteem aan de kant gezet en moeten veel organen het even met minder voeding en zuurstof doen.
Helaas is het bij mensen zo, dat er iedere dag gevaar loert door bijv. die collega op het werk die onaardig is, in de file staan als je haast hebt, de drukke agenda. Ook piekeren geeft stress, omdat je hersenen niet het verschil kunnen zien of het echt is of ingebeeld. Ons cortisolniveau blijft daarom vaak te hoog, waardoor een aantal belangrijke functies in ons lichaam het zwaar te verduren krijgt.
Bij een lange stressperiode kunnen er daarom klachten ontstaan, misschien in de vorm van een kortdurende griep of vaak verkouden zijn, maar ook in ernstige vormen zoals hartklachten, overspannenheid, hoofdpijn, ontstekingen, spierproblemen en/of spijsverteringsklachten. Ook de bijnieren raken zwaar overbelast en zelfs uitputting is mogelijk, waardoor het hormoonsysteem helemaal ontregeld wordt.
We zouden een voorbeeld kunnen nemen aan de zebra’s en de leeuwen. Zodra er geen noodzaak meer is om te rennen om in leven te blijven, kan en mag er ontspanning zijn.
Ontspanning hoeft niet veel tijd in beslag te nemen of ingewikkeld te zijn. Soms zijn een paar tellen al genoeg om jezelf op te laden en/of te focussen.
Wat je daar voor nodig hebt? De stoel waar je nu op zit en een paar tellen van je tijd.
Na het lezen van de volgende oefening kun je gelijk aan de slag.
- Sluit je ogen
- Haal een keer diep adem en adem langzaam uit
- Voel de zitting van je stoel. Hoe voelt die? Hard, zacht, prettig?
- Ga met je aandacht naar je eigen houding op de stoel. Zit je recht, wat gebogen, ontspannen, wiebelig?
- Laat het gevoel er gewoon zijn zonder oordeel
- Bal je handen tot vuisten, span je hele lichaam 5 tellen aan en laat dan de spanning helemaal los
- Doe deze aan/ontspanning nog 2 keer
- Haal weer een keer diep adem en adem langzaam uit
- Voel wat de oefening met je heeft gedaan
- Open je ogen
Door een paar tellen bewust op deze manier bezig te zijn voel je waarschijnlijk wat het is om alle spanning los te kunnen laten. De ontspanning die je ervaart, voelt vaak prettig. Dit gevoel kun je meenemen naar je volgende bezigheden. Deze oefening kun je de hele dag tussendoor doen, vooral als je het druk hebt of gespannen bent… zelfs als je ergens moet wachten.
En misschien helpt het je extra om af en toe het beeld van een grazende zebra voor je te zien om je er aan te herinneren, dat je letterlijk op adem mag komen.
Inspiratiebron en boekentip: “Waarom krijgen zebra’s geen maagzweer?” door Robert M. Sapolsky
Chantal Hoffmans
29 mei 2018 at 11:41Wat een mooi blog heb je weer geschreven!
En je boekentip.. dat boek staat al heel lang bij mij in m’n kast geduldig te wachten tot hij gelezen wordt. Goede reminder om t nu toch echt eens te gaan lezen!
Ellen van den Ende
29 mei 2018 at 13:07Dank je wel en veel leesplezier!